Human Papillomavirus (HPV) to grupa wirusów, które mogą zakażać skórę oraz błony śluzowe, w tym narządy płciowe. Większość infekcji HPV jest łagodna i ustępuje samoistnie, ale niektóre typy wirusa mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, w tym raka szyjki macicy. Test screeningowy w kierunku HPV jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w profilaktyce nowotworów wywołanych przez ten wirus, szczególnie raka szyjki macicy.

Kto powinien wykonać badanie?

1. Kobiety – Badanie HPV jest rekomendowane dla kobiet, szczególnie w wieku od 25 do 65 roku życia. W Polsce zalecenia dotyczące screeningu w kierunku HPV są następujące:

• Kobiety w wieku 25–59 lat powinny wykonywać cytologię ginekologiczną co 3 lata. Cytologia na podłożu płynnym (LBC) jest rekomendowana przez PTGiP, można również wykonać cytologie metodą klasyczną, niemniej jednak należy mieć świadomość, że jest ona mniej czuła niż cytologia LBC.
• Od 30. roku życia, zalecane jest jednoczesne badania w kierunku wirusa HPV oraz wykonanie cytologii (tzw. "cotesting"). Badanie to powinno być wykonywane co 5 lat.
• Kobiety powyżej 65. roku życia mogą zakończyć regularne badania, jeśli poprzednie wyniki były prawidłowe przez kilka lat.

2. Mężczyźni – Chociaż nie ma powszechnych zaleceń dotyczących rutynowego screeningu HPV dla mężczyzn, badanie może być wskazane w przypadku osób z grup ryzyka, takich jak osoby homoseksualne lub biseksualne, które mają wyższe ryzyko zachorowania na raka odbytu i inne nowotwory związane z HPV. Mężczyźni, którzy są w związkach, w których ich partnerka/partner był narażony na zakażenie HPV.

Na czym polega badanie w kierunku HPV metodą PCR?

Badanie PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) w kierunku HPV jest techniką molekularną, która umożliwia wykrycie materiału genetycznego wirusa w komórkach pobranych z szyjki macicy. Badanie polega na:

• Pobieraniu próbki komórek z szyjki macicy podczas rutynowego badania ginekologicznego.
• Izolowaniu materiału genetycznego (DNA) z próbki, a następnie poszukiwaniu sekwencji specyficznych dla HPV.
• PCR umożliwia wykrycie zarówno wysokoonkogennych typów wirusa (np. HPV 16, 18), które są odpowiedzialne za większość przypadków raka szyjki macicy, jak i typów o niskim ryzyku, które mogą powodować zmiany skórne (np. brodawki lub tzw. kłykciny kończyste).

Badanie PCR jest bardzo dokładne i pozwala na identyfikację wirusa, nawet jeśli jest go bardzo mało w próbce. Jest to test bardziej czuły od tradycyjnej cytologii, ale nie każda infekcja HPV prowadzi do zmian nowotworowych. Badanie PCR dostarcza informacje na temat obecności wirusa, ale nie w każdym przypadku wskazuje na rozwój raka.

Test DNA HPV screening 24 typów wysokoonkogennych metodą real-time PCR obejmuje najszerszy zakres analizy wysokoonkogennych genotypów wirusa HPV. Za pomocą tego testu jest możliwe określenie czy infekcja wirusem HPV jest obecna badanym materiale, bez dokładanego określenia genotypu wirusa. Aby uzyskać informacje na temat genotypów wysokoonkogennych i niskoonkogennych wirusa HPV należy wykonać Test DNA HPV genotypowanie 29 typów.

Zakres testu obejmuje genotypy:

• HPV 16

• HPV 18

• HPV 26

• HPV 30

• HPV 31

• HPV 33

• HPV 34

• HPV 35

• HPV 39

• HPV 45

• HPV 51

• HPV 52

• HPV 53

• HPV 56

• HPV 58

• HPV 59

• HPV 66

• HPV 67

• HPV 68

• HPV 69

• HPV 70

• HPV 73

• HPV 82

• HPV 97

z różnicowaniem typów HPV:

• HPV 16

• HPV 18

• HPV 45.

Zapraszamy także do zapoznania się z pozostałymi pakietami badań w kierunku genotypów HPV

 Jak przygotować się do badania?

Wymaz z dróg moczowo-płciowych (z cewki moczowej, szyjki macicy, pochwy, z żołędzi penisa, rowka zażołędnego, napletka): w przypadku wymazu z dróg moczowopłciowych zaleca się rezygnację ze współżycia płciowego na minimum 48 godzin przed badaniem. W dniu wykonania wymazu nie powinno się stosować zabiegów higienicznych z użyciem środków odkażających, dopochwowych/miejscowych preparatów leczniczych (szczególnie zawierających środki przeciwdrobnoustrojowe) czy środków do higieny intymnej. Nie jest wskazane pobieranie wymazu podczas krwawienia miesięcznego. W zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta i zaleceń lekarza, odstęp między zakończeniem doustnej lub dożylnej antybiotykoterapii a badaniem powinien wynosić minimum siedem dni, a w przypadku preparatów stosowanych miejscowo np. w postaci globulek dopochwowych- pięć dni. Nie zaleca się oddawania moczu do 2 godzin przed badaniem.

Gardło: Na dwie godziny przed badaniem nie należy przyjmować pokarmów, płynów, nie palić papierosów, nie stosować miejscowo preparatów odkażających, przeciwdrobnoustrojowych, nie płukać gardła. Zaleca się odstęp około siedmiodniowy od stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych.

Miejsca zmienione chorobowo: Nie stosować kosmetyków ani leków (szczególnie zawierających środki przeciwdrobnoustrojowe) na miejsca zmienione chorobowo (dotyczy wszystkich miejsc zmienionych chorobowo) na dzień przed badaniem. Odstęp między stosowanymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi a badaniem powinien wynosić optymalnie 7 dni w przypadku antybiotykoterapii.

* Sugerowany czas wykonania badań jest orientacyjny, w przypadku niestandardowych sytuacji niezależnych od Laboratorium może ulec zmianie.